Videopodcast

Weekly interview / Mustafa Nano: For me, life has a purpose

Weekly interview / Mustafa Nano: For me, life has a purpose

He is back with another 'One Man Show', "The sun rises from the west". Thus, the journalist Mustafa Nano has decided to talk about the West and Europe, those two continents of freedom that Albanians want but cannot live.

In an interview with Mira Kazhani for Tiranapost comes an original story which contains some current questions and answers.

Interview with Mustafa Nano transcribed:

Mira Kazhani: "One Man Show" is a phrase that comes from English. If you go in to see the Albanian translation, but also the English explanation of the meaning of this phrase, you realize that it has to do with someone who manages everything himself, who manages everything himself. Such is the "stand up" that Mustafa Nano does, 3 times already. It will be this weekend in the capital. Always with provocative topics, but what I want to understand from Mustafa Nano, from Muçi, is what feeling is when he controls everything himself? Where are you solo? We like solo as a society, in general.

Mustafa Nano: As a society yes, solo. Albanians are individualists. It is a characteristic of ours that everyone has noticed. While regarding 'stand up' it does it all. I do not know, I was from the beginning, when I started dealing with public activities (we call journalism public activity) I did an individual thing, as we journalists do. We do individual work generally.

Mira Kazhani: We used to be more of a team, but now we have all become "One Man Show".

Mustafa Nano: I have never tried to be part of the team. When we were together at Shekulli, even there I just did my writing and left. It’s not that I was part of the team. While yes, it is true. You have tried to be part of the team as well. Then over time I have done more and more individual work. I worked mostly at home and this has been my lifestyle. So I have not made any strong, qualitative or dramatic leap in my life, doing a ‘stand up’ that I do it all myself. I'm used to doing it all myself all the time. Then I even enjoy it. 'Stand up' has the text and I like to do the text, that is, I can not leave it to someone else. I am the man of the text. This then has the interpretation on stage. In stage performance I try to be myself, because people come into the hall not to see Muç Nanon how he will act, but to see Muç Nanon what he says. In this sense I have no suffering that can come from the overwhelming strain to interpret something. I try to be myself.

Mira Kazhani: What does it feel like to be the only one on the show? For example, I know why I want to understand, that if you notice it in politics, we are going to the "One Man Show". Even economically, if you look, we have a "One Man Show". Culturally, culturally and socially, if you look at social media they have turned everyone into a "One Man Show" and there are very few spectators, but we need spectators. However, how do you explain in a short analysis, this temptation, this attractive force of "One Man Show", of the character who does it all himself?

Mustafa Nano: In addition, I want to dwell on the relationship with the spectator, it is a relationship that I did not know before doing a "stand up". It is a magical relationship. I was told by the actors, but I remembered that they exaggerated and exaggerated to make their work a little magical. The first time I did the show (you were at the Academy of Arts theater), I was behind the scenes twenty minutes before the show started. I was just at the stamp people were coming in and I got an emotion. I was afraid that that emotion would turn into a blocking emotion. And I said: Boo bo I got dirty. But as soon as the curtain opened and I came on stage, that spectator lit me up. The hall was almost full. Since that hall has over 600 seats. There were people even upstairs in the gallery. She lit me up too. I was overwhelmed by that show and I had no problem. Imagine being alone and communicating with an audience, but not an audience you find on the street, of a random nature, no. It is an audience that has come to Castile to listen to you. That is what politicians do in a political rally.

Mira Kazhani: I want an explanation for that "One Man Show" in politics. It is important because it is not very western. It's what worries you.

Mustafa Nano: There is also a "One Man Show" in the west. Done, Trump is a show man.

Mira Kazhani: They can't stay for more than 8 years.

Mustafa Nano: For that yes. But while in power all their public behavior is the behavior of a "One Man Show". They are 8 years old, I am an hour and a quarter today, I am on my show, I even leave home. They are all the time. The American president in general. Now it is coming from here, it is also coming to Europe. The Italians took Berlusconi as a model. For the Germans it was Merkel. Merkel was also a bit of a slave who broke tradition. It was "One Man Show", because it was in the focus of everyone, she was called the most important woman in the world, because in Germany it is. But it was a "One Man Show" that dominated the audience with a different behavior. Not with exaggerations. He was not a "flamboyant" as the Americans say. She was calm. He is a strange character. Merkel has always intrigued me.

Mira Kazhani: Does yourself or society create such a leader, calm?

Mustafa Nano: Society. Leaders are just as society wants them to be. It comes to our political leaders, if they were like in Germany they would be political leaders with a very small electorate, or they would have to adapt, they would have to be different. Berisha, Rama all of them. It is society. Even the evil vices that they take and manifest, make it clear that some vices do not have their own, but they take it simply because it works with the Albanian society. The word comes from the use of violent language. A politician may not have his own formation, but he uses it because Albanians have respect when he manifests violent, arrogant behavior.

Mira Kazhani: Do you think this is something that comes out in the polls? For example, do Albanians like to hear this kind of communication format? Ok, I admit it could be that too. But whose responsibility is to develop society? Because society has a shepherd. A "One Man Show" in the sense of some characters or of civil society or of teachers in schools, of educators in kindergartens. There is one thing that we can not blame the society that determines the fate of leaders and politics.

Mustafa Nano: It is not fair to focus too much on the guilt of society, but it is true to say. Society has responsibilities everywhere, not just us. Kudo. That's what I just said. Political leaders are the way society loves them. It is not our politicians who conduct polls to find out what vices Albanian society accepts the most.

Mira Kazhani: No, no, they do surveys, I think they do.

Mustafa Nano: I have the impression that instinct tells them that they accept violent language, for example, or mocking language. The violent language used by Berisha is enjoyed by a part of the public. The mocking and ridiculous language used by Rama is enjoyed by a part of the public. Upon hearing Rama, people say: Hey what a mess, how good. Or when you hear Berisha say: You will not find a place to enter. That part of the public enjoys, is enlightened by this kind of language.

Mira Kazhani: How do you explain that in the polls Albanians when asked are 90% European, 100% you wanted Americans. They love him very much, we only talk about them. We say we want them, but in reality we do not behave like Europeans or Americans. This is a paradox.

Mustafa Nano: I gjithë show im që do jap të premten, të shtunën, të dielën fokusohet vetëm tek kjo pyetje që bëtë ju. Konflikti midis pretendimit të shqiptarëve që janë europianë dhe realitetit, dhe faktit që në fakt shqiptarët nuk janë europianë, ne nuk jemi europianë.

Mira Kazhani: Jo ne jemi europianë. Ne që nga koha e Skënderbeut jemi europianë. Gjeografikisht. Po jemi edhe si njerëz kur na shikon. Kemi pamje europiane.

Mustafa Nano: Unë them në mendësi, bota mendore, bota shpirtërore, sjellja. Marrim gjërat e rëndësishme. Marrëdhënia me gruan. Ne nuk jemi perëndimor. Edhe ata që ne mendojmë se janë perëndimor, se sillen si perëndimor, nuk janë perëndimorë deri në fund. Ne nuk e ndjejmë atë përmasën joperëndimore që kemi, sepse në krahasim me të tjerët si të thuash jemi më perëndimor, por edhe ne kemi…

Mira Kazhani: Perëndimi nuk duket as tek pushteti, as tek njerëzit e letrave totalisht. Për shembull, për rastësi sot hyra në një dyqan, e zonja e dyqanit përgatit lëngje frutash të freskët. E pashë që ishte vetëm edhe më tha: Më iku punëtorja dje krejt papritur. Nuk e di e sata punëtore ishte që ikte. E pyeta edhe për rrogën dhe nuk ishte një pagesë e keqe, përkundrazi. Po mendoja, sa keq më erdhi për emigrantët shqiptarë për shembull. Kanë ikur jashtë, nuk e kanë pasur mundësinë ta lënë punën dhe mendoj që në perëndim nuk e lë dot kollaj punën se të duhet të paguash taksa, nuk ke ku mbështetesh. Përse e kemi këtë raport? Nuk dua të them mendjelehtësi, por këtë thjeshtësi për t`i lënë gjërat dhe për të ikur, për të qëndruar dhe pa punë?

Mustafa Nano: Këtu është një kontekst i tërë që ty të formon në njëfarë mënyrë. Këtu fjala vjen djemtë e rinj e kanë për turp të marrin një biçikletë e të bëjnë punët e tyre me biçikletë, që biçikleta është mjeti më i bukur që mund të përfytyrohet. Në perëndim nuk e ka problem. Ai mund ta ketë mundësinë të ketë edhe katër, pesë makina, se e ka babain dhe nënën me para, por ai shkon në universitet me biçikletë dhe nuk shkon me makinë. Këtu megjithëse prindërit i kanë pa para, këtu duan të shkojnë në universitet me makinë. Do të përmend një shembull, madje e përmenda dje në emisionin tim. Përpara nja dhjetë vjetësh isha në Kopenhagen dhe unë e mbaj veten për perëndimor. Madje show-n tim unë me këtë e nis: Unë e dua Europën, unë e dua Perëndimin. Këto janë dy frazat e para që unë them në show. Dhe aty në Kopenhagen, në orën 11 paradite isha me dikë dhe më thotë: E shikon atë robin që është aty tek kryqëzimi përpara semaforit? Kishte ndaluar ai, ma përshkroi atë dhe e shquajta. Ishte në mes të një turme me biçikleta. Ai është kryeministri Rasmussen. Po shkonte në punë. Dhe unë nuk pashë “bodyguard”. Me siguri kishte. Se aty ishin 20, 30 vetë dhe ai ishte si gjithë të tjerët. Edhe unë u magjepsa Mira Kazhani. Ishte gjëja më fantastike të shikoje njeriun më të pushtetshëm të Danimarkës.

Mira Kazhani: Jo më kot u zgjodh edhe Sekretar i Përgjishëm i NATO-s. Është një shoqëri që e kanë zhvilluar disa burra dhe gra. Nuk ka diskutim.

Mustafa Nano: Unë vetë u magjepsa nga ajo gjë. Ndërsa danezët nuk u magjepsën. Për ata ishte një gjë e zakonshme. Për të treguar diferencën.

Mira Kazhani: Përveç njerëzve, si të duket vetja krahasuar me gazetarët e huaj? Jo vetëm vetja, por e gjithë media. Ku bëhet dallimi mes gazetarëve në Shqipëri dhe gazetarëve perëndimorë? Ku dallojmë me ata?

Mustafa Nano: Dallimi kryesor është që gazetarët perëndimorë perpiqen ta nxisin debatin mbi bazën e ideve dhe marrin pjesë në debat vetëm mbi bazën e ideve. Dhe kur mbështesin një lider, e mbështesin mbi bazën e ideve që ai lideri ka përqafuar. Nuk e mbështesin për sytë e bukur. Ose nuk e mbështesin për inat të atij tjetrit. Atje opozita nuk është e rrezikshme. Maxhoranca nuk është e rrezikshme, nuk është djalli. Këtu e demonizojnë kundërshtarin dhe ne marrim pjesë në lojën e politikanëve. Këtu ka 30 vjet që vetëm demonizohet kundërshtari, konsiderohet monstër, konsiderohet përbindësh. Dhe ne gazetarët bëjmë këtë lojën e vogël, edhe në programet televizive, në studiot ku bëhen debate, vetëm kjo trajtohet, Meta, Rama, Basha, Nano i gjithë debati është rreth këtyre figurave që në përgjithësi, kur vjen puna tek identiteti politik janë enë të zbrazëta, nuk përfaqësojnë ndonjë gjë dhe ne, ne nuk kemi bërë asgjë. Dhe me njëri-tjetrin gricemi, zihemi, grindemi, përse, për Bashën për Ramën. Është gjëja më absurde.

Mira Kazhani: Disa mendojnë se zihen për para Muç jo për Bashën dhe Ramën

Mustafa Nano: Kjo është më e rëndë akoma. Ja ky është ndryshimi. Është e kot të flitet për ndryshim. Ka ndryshim abisal mes sjelljes së gazetarëve në perëndim. Por edhe këtu ka përpjekje. Janë të natyrës embrionale, por ka përpjekje për të bërë edhe polemika që kanë të bëjmë me idetë.

Sot që ne po flasim në perëndim bëhen debate për “Black Lives Matter” “Cancel Culture” që është një kulturë censurimi, është një “wokeism” emërtimi që i jepet një lëvizje të majtë; për transgender; për orientime seksuale...

Mira Kazhani: Mjedisi, klima.. janë shumë faktorë. Jemi edhe pak treg i vogël? Për shembull po dëgjoja Roberto Savianon kishte bërë një letër, kishte shpërthyer disi në fakt me shoqërinë italiane qe nuk e besojnë për disa nga elementet e historisë së tij me mafian dhe faktin që është i kërcënuar, dhe thoshte që unë kam bërë shumë gabim dhe ajo që dua të sjell tani është fakti se ai thoshte që shumë mirë do ishte të kisha jetuar me libra. Për shembull përveç Ismail Kadaresë mund të jetoje dikush në Shqipëri duke botuar libra?

Mustafa Nano: Po, këtu ka njerëz që shiten më shumë se Kadareja. Fevziu kur bën ndonjë libër shet më shumë. Blushi ka shitur libra. Shitja është produkt edhe i PR edhe unë kam shitur libra. Nuk e di për të jetuar është e vështirë. Po kush ka më shumë mundësi për të bërë PR...

Mira Kazhani: Kush është “One Man Show” shet më shumë libra

Mustafa Nano: Autorët e mirë nuk shiten shumë në këtë botë.

Mira Kazhani: Po, por ama jetojnë falë faktit që janë autorë të mirë sepse marrin çmime, janë njerëz që kanë një vend në shoqëri.

Ju Muç njiheni si një personazh që ju pëlqen provokimi. Provokon për të marrë vëmendje apo provokon se merr kënaqësi nga hapja e një debati dhe do të kuptosh çfarë ndodh me njerëzit, me spektatorët, me lexuesit? Apo të dyja bashkë?

Mustafa Nano: Atëherë unë po e saktësoj njëherë e mirë. Provokimi nuk është qëllimi im, është pasoja e asaj që bëj. Unë thjesht them gjërat që dua të them, por nuk kam qëllim të provokoj. Qëllimi im është vetëm ky: të them gjërat që them. Në këtë kuptim provokimi është pasojë e asaj që bëj unë. Unë nuk është se motivohem nga ky qëllim, të provokoj njërëzit dhe kënaqem. Madje unë nuk kënaqem, unë bezdisem kur njerëzit ndihen të provokuar, të lënduar, të fyer. Lidhur me fetë: unë nuk është se them gjëra për të provokuar njerezit, unë them gjëra që unë i besoj. Lidhur me seksin, nuk e di, me të gjitha temat, ose dhe tema që kanë qenë delikate, lidhur me historinë, me figura të shquara të historisë së Shqipërisë, me Skënderbeun, janë gjëra që unë i besoj. Nuk është se ngrihem një mëngjes dhe them sot do provokoj publikun me një gjë.

Mira Kazhani: Kur futesh në Google dhe lexon tituj apo dhe njerëz që të shajnë si ndihesh? Je indiferent apo të dhemb?

Mustafa Nano: Në fillim më ka dhembur po tani u regjëm. Më vjen inat në fakt që jam mësuar me këtë gjë, sepse është e shpifur, por nuk më impakton më, nuk më ngacmon më, nuk ma prish ditën. Fillimisht ma prishte ditën. I lexoj edhe më pak, sigurisht. Vetëm kur me fanepsen para syve, por nuk i kërkoj ca kanë thënë për mua.

Mira Kazhani: Ke hequr dorë nga pantallonat portokalli, jeshile?

Mustafa Nano: Të gjitha ngjyrat i kam përdorur. Madje në skenë do dal i zi këtë herë, me ngjyra të errëta. I kam përdorur, por ngjyrat portokalli, të kuqe bien pak më shumë në sy sesa ngjyrat e tjera. Unë mund të vishem gjithë muajin me ngjyra të zeza, njëherë të vishem me pantallona të kuqe (do thonë): "Ja ai, pantallona-kuqi". Është ngjyrë që të tërheq vëmendjen.

Mira Kazhani: Të pëlqen vëmendja?

Mustafa Nano: Mua më pëlqen të bëj gjëra, Mira Kazhani. Edhe nëse do kisha mundësi të komunikoja me një audiencë masive, të rinjsh, studentë do t`u thoja që, pyetja që ju lind në kokë "Cili është kuptimi i jetës?", është një pyetje e rëndësishme. Edhe dikush thotë që kuptimi i jetës është të besosh në Zot, në një qenie imagjinare. Dikush tjetër nuk e di çfarë qëllimi mund të kenë. Për mua një qëllim ka jeta, që duhet të shfrytëzosh gjithë potencialet që ty të kanë qëlluar, potenciale të tuat, t'i zbulosh ato potenciale cilat janë, t'i zhvillosh e t`u japësh mundësinë t'i shpalosësh ato potenciale, të bësh gjëra në këtë botë, edhe të mos ikësh pa lënë një gjurmë, sepse çdo njeri ka potencialin e vet. Njeri e ka për të bërë “One Man Show”, njeri e ka për të berë shkrime, tjetri e ka për të bërë një biznes për të hapur një furrë buke, potencial është ai. Duhet ta zbulosh atë potencial dhe t'i hapësh rrugën. Ky është qëllimi i jetës. Këtë do u thoja gjithë të rinjve. Zbulojeni potencialin tuaj dhe jepini rrugë atij potenciali.

Mira Kazhani: Did you find the topic for the next "stand up"? That next year? Apparently it will be young people.

Mustafa Nano: Yes. Once in three years I do.

Mira Kazhani: I wish you many successes in the next "One Man Show" Mustafa Nano! I will be a spectator. Personally I believe that being a spectator today is very important because you understand what is happening around you; so you don't get them all from the One Man Show, some have to be spectators.

Mustafa Nano: I enjoy being a spectator. In many other circumstances and I am a spectator. Being a spectator is beautiful.

Mira Kazhani: Many successes!

* The interview is not allowed to be republished without the permission of the editor. Any reproduction and misinterpretation of the article will be prosecuted.

Contact us by email: [email protected] .