Art dhe Kulturë

When a radio turns 35, isn’t it at the height of youth?

When a radio turns 35, isn’t it at the height of youth?

Announcement
We have the honor to inform all our compatriots that on Sunday, February 23, 1986, the first radio show in the Albanian language begins. The show in words is broadcast for now every Sunday from three o'clock to four o'clock in the afternoon on FM 101.8 meters.
Editorial Echo of Albanian

When a radio turns 35, isn’t it at the height of youth?

In the archive of the radio "Jehona e Shqipes" in Brussels, the leaflet that announced to the entire Albanian community that a radio would broadcast for the first time in the Albanian language, is still preserved. Before you find it strange, move the reality from today when it opens and closes with dozens of media and communication channels and take it here 35 years ago, to Belgium, where a large group of Albanians who had escaped communism, did not they had no way of communicating with the country they had left, no means of contact, no news (good or bad) came in time, no voice united them in emigration. So even that little "echo" that was created by a small handful of people was like a source of water in all the information drought of those times and as a connecting thread for a community that could not have a voice in this European country.

Kush ishte ky grusht njerëzish? I pari Sakip Skepi, që mblodhi Idriz Bashën me bashkëshorten e tij Kimete Bashën, Durak Durakun, Ali Islamajn, Avni Islamajn, Naim Likën, Gani Shetën, një grup shqiptarësh intelektualë, që kishin për qëllim ta bënin zërin e shqiptarëve të dëgjuar në një mënyrë të organizuar, të ishin pikë kontakti në botën shqipfolëse, në mungesë të një ambasade shqiptare në Belgjikë. Të ishin një pikë referimi për këdo që do donte informacione për shqiptarët dhe më e rëndësishmja prej të gjithave ishte një mënyrë që refugjatët politikë shqiptarë të jepnin kontributin e tyre të pavarur në çështjen kombëtare për vendosjen e demokracisë në Shqipëri.

When a radio turns 35, isn’t it at the height of youth?

Historia e tregoi ca vite më vonë se ky komunitet që krijoi të vetmin program radiofonik në Evropën Perëndimore, i cili u themelua para rënies së Murit të Berlinit prej të rinjsh nga toka e shqiponjave që kundërshtuan regjimin komunist të Tiranës e u rritën në mërgim, u bë vërtet një zë i fortë e një shtysë e madhe për ndryshimet dhe erën e re që do të frynte në Shqipëri.

When a radio turns 35, isn’t it at the height of youth?
Kolë Gjeloshaj, përgjegjës për rubrikën e kulturës

Kolë Gjeloshaj, përgjegjës për rubrikën e kulturës në Radion Jehona e Shqipes që prej vitit 2000 dhe një nga njohësit më të mirë të historisë së këtij mediumi kaq të rëndësishëm për shqiptarët e Belgjikës, e analizon këtë iniciativë si gatishmëri për të demonstruar aftësinë e anëtarëve të diasporës anti-komuniste për t’u organizuar dhe për ta bërë zërin e tyre të dëgjohet në një mënyrë të besueshme për të tërhequr vëmendjen për gjendjen e Shqipërisë dhe shqiptarëve. Por edhe si një gatishmëri për të sjellë në vëmendjen e anëtarëve të komunitetit shqiptar informacione të përgjithshme (jo vetëm për zonën e vendbanimeve shqiptare) në gjuhën shqipe. Në atë kohë shumë njerëz nuk kishin njohuri të mjaftueshme të gjuhës shqipe. Ndaj kjo radio pati aq shumë misione që i kreu të gjithë një e nga një, vit pas viti: informim, protestë, manifestim, ndikim. Sepse një radio mund të arrijë vërtet të bëjë histori. Të paktën “Jehona e Shqipes” e ka bërë dhe ka dëshmitarë një brez të tërë emigrantësh jo vetëm të Belgjikës, por në të katër cepat e botës, që sot e kësaj dite çdo të diel ndjekin traditën e dëgjimit të “Jehonës”.

When a radio turns 35, isn’t it at the height of youth?
Sakip Skepi prej 35 vitesh në mikrofonin e radios Jehona e Shqipes, me Kimete Basha Mitrovica, e cila ishte moderatorja e parë në 1986 dhe gazetarja Ledja Canaj që vazhdon misionin që nga 2016

Por Shqipëria nuk është më ajo e ‘60-ës, as ajo e ’90-ës, Europa ca më pak. Emigrantët nuk janë më të njëjtët, interesat po ashtu. Është një brez i ri të lindurish në Evropë e janë të tjera valë emigracioni që vijnë nga Shqipëria. Mendoni se radioja në këtë realitet të ri që vrapon me 100 në orë, ka mbetur e njëjta? Aspak. Ka marrë edhe ajo forma të reja, është përshtatur dhe ka ndryshuar me një ritëm të pabesueshëm. Po jetojmë në epokën e mediave sociale, të Instagram-it, të Facebook-ut? Asnjë problem. Kërkojeni “Jehona e Shqipes” edhe aty. Ka profesionistë të rinj, moderim bashkëkohor? Asnjë problem. Prej gati 5 vitesh Sakip Skepit, i cili e mbajti i vetëm radion, duke e vetëfinancuar që në ditën e parë, pa munguar në mikrofon asnjë të diel, i është bashkuar gazetarja Ledia Canaj, që ka sjellë frymën e re, energjinë, ritmin dhe ka lidhur fijet e së shkuarës me të sotmen. Tani radio ka tjetër mision: informim, promovim, aktualitet, kulturë, lidhje të drejtpërdrejta, të ftuar, aktivitete, mbështjetje dhe sigurisht muzikë rigorozisht shqiptare.

Sikur veç ta dinit se sa shumë personalitete kanë folur në atë mikrofon e që në Shqipëri mbase nuk ua kanë dëgjuar as emrin si pjesë e diasporës: piktorë shkrimtarë, artistë, aktorë, juristë, inxhinierë, mjekë, talente të reja, emigrantë të rinj, fëmijë të emigrantëve të vjetër. Për shembull Gala Aliajn ju e njihni të gjithë. Ama para se ta njihnit sepse fitoi “The Voice of Belgium”, shumë shqiptarë të diasporës e kanë njohur vite më parë nga valët e radios “Jehona e Shqipes”. Ismail dhe Elena Kadare vazhdojnë të ruajnë korrespondencën e rregullt me radion. Gazetarë si Mentor Kikia, Mentor Nazarko, Aleksandër Çipa e shumë të tjerë, informojnë çdo javë nga Shqipëria aktualitetin e javës. Kolë Gjeloshaj mbledh botime autorësh shqiptarë anë e mbanë botës dhe i promovon tek “Jehona”. Grupi i shqiptarëve të suksesshëm në Belgjikë që krijuan “Përralla dhe legjenda shqiptare” ua prezantuan projektin e tyre shqiptarëve mes radios. Festivali Balkan Trafic ka rënë në kontakt me muzikën e tabanit shqiptar përmes “Jehonës”, duke e integruar në programin e tij të përvitshëm grupe të muzikës popullore shqiptare. Çdo të diel mund të dëgjoni lëndë autentike shqiptare, që nuk e gjen dot vërdallë. Muzikë polifonike e çifteli, lajme e biseda e mbi të gjitha një dashuri aq të madhe për Shqipërinë. Është një komunitet aq i gjallë që ju nuk mund ta njihni tjetërkund.

When a radio turns 35, isn’t it at the height of youth?

Ledja Canaj and Sakip Skepi are not at all afraid of the future, of the competition that is done to the classic media day by day. They are quiet on their Sundays because they do not even intend to declare war on the contemporary. They have learned to adapt, but without making pacts with the change of identity. Because they have proven that the Albanian identity is the essence that does not change, it is the marrow and it is proof that Europe accepts you with your identity, especially with your identity. Albanian children who were born and are growing up far from Albania will attend schools and universities, will be integrated and will become part of another country, but they will always have a sweet voice that comes to them every Sunday and is called "Echo of Albania".

* Written by Klaudeta Skënderasi