Art dhe Kulturë

Interview / 'I remain Saimiri that I was, because the artist is the head, and fame is the hat'

Interview / 'I remain Saimiri that I was, because the artist is the head,

When you meet Saimir Pirgun you have an effect of surprise and surprise. Expect to see a famous character of music scenes, full of labels and ornaments that usually surround famous tenors, but reveals a simple, smiling and very communicative guy. The well-deserved international fame of several years has not fallen on his head at all and this is a great human merit. Saimir is not like that at all. He has remained basically a "good boy from Elbasan", but with an extraordinary talent that is opening the doors of world art.

Në fakt nuk është e drejtë që protretin e Saimir Pirgut ta fillosh nga modestia e tij magnetike. Do të ishte krejt e padrejtë dhe minimizuese, që të kufizohesh vetëm tek imazhi dhe personaliteti i tenorit më të famshëm shqiptar. Por ja që kur e ke njohur një herë djalin e mrekullueshëm të skenave, jashtë vitrinës skenike, goditesh nga qasja e tij krejt e natyrshme në raportet me të tjerët.

Let’s be clear. We are talking about the greatest Albanian operatic talent, who together with Ermonela Jahon have surprised the most prestigious opera scenes around the world. Since 1981, when he took his first steps in his hometown of Elbasan, Saimir Pirgu has walked a lot, extremely much. It has attracted the attention of Luciano Pavarotti, his first mentor, has received high marks of appreciation from the media and specialized critics, where there is no lack of comments as "one of the most beautiful voices that can be heard today" (Seen And Heard International) , as "one of the world's most important performers of lyrical tenor roles" (Opera Today) "A rising star" (Opera Now). Or even definitions such as "His vocal interpretation sounds spontaneous, completely effortless,

In the interview that Saimiri Pirgu gave to Javanews, we asked him about his latest success, the performance in the group of soloists of the 9th Beethoven Symphony on the 100th anniversary of the Salzburg Festival, under the direction of Ricardo Mutti.

Skënder Minxhozi

EXCLUSIVE JAVANEWS / Mr. Pirgu, first of all congratulations on the latest success in the 100th anniversary of the prestigious Salzburg Festival, where you performed in the solo quartet of the 9th Beethoven Symphony, conducted by maestro Ricardo Mutti. Can you first tell us what this interpretation in this format means to you?

The Salzburg Festival has its 100th anniversary this year, and after this extraordinary year of pandemic, the fact that the festival has opened the festival with two opera productions and dozens of concerts, has been an event for the whole world of classical art. For me it was a pleasure, as I have been several times with the Vienna Philharmonic and with maestro Mutti, but to be part of this festival for this jubilee, for the 100th anniversary, to be here and with Beethoven's symphony number 9, is not only a pleasure, but also a great responsibility.

The Salzburg Festival is a very important opera festival. It was first organized in 1920 and since then it has been organized every summer in the Austrian city of Salzburg, which is also Mozart's birthplace.

This year, despite the pandemic, the format of the festival has been the same, the concert has been held as if there were no pandemic. This is achieved by testing all individuals, from the soloists to the simplest employees of the festival, every week. No one can enter the festival without taking the test. Likewise if one of the artists meets someone and hangs out with him for more than 15 minutes, he should give his name and phone number for each occasion. So strict security measures.

Ndersa përsa i perket publikut, janë respektuar rregullat e distancimit social dhe venia e maskes. Salla ka 3 mijë vende ulur, ndërsa u lejuan vetem 1200 vetë, të ulur ne distance nga njeri-tjetri. Festivali i Salzburgut tregoi se mund te arrihet nje gje e tille, me testim rigoroz te artisteve dhe respektim te rregullave te distancimit social. Shtrohet pyetja nese do te jene teatrot e tjera ne bote ne gjendje ta ndjekin kete shembull. Le te shpresojme.

Ka qenë një surprizë e bukur për publikun botëror artdashës, që të jepni një shfaqje të këtyre përmasave në Salzburg, në kushtet e një pandemie globale. Si po i përjetoni situatat e reja në të cilat ju duhet të interpretoni, të krynei provat dhe t’I përgjigjeni axhendës artistike të ngjeshur që keni?

Siç e përmenda edhe më sipër, ishte kënaqësi të isha prezent në një vit si ky, të pazakontë për të gjithë, por sidomos për botën e artit. Është 100 vjetori i Festivalit dhe për publikun austriak simfonia nr 9 e Bethovenit është një repertor shumë i njohur për ta dhe shumë i rëndësishëm mund të them.

Për fat të keq, për shkak të pandemisë, të gjitha shfaqjet m’u anulluan, që nga fundi i shkurtit deri në shtator dhe nuk dihet ende se si do shkojë më tej. Edhe datat e reja që janë tani, inisiativat e reja që merren nga teatrot, po gjithashtu edhe kalendari që ishte më përpara, duhen verifikuar të gjitha nga e para. po ribëjmë axhendat koncertore në kushte të reja dhe jemi çdo ditë në pritje të vendimeve që do marrë çdo shtet për qytetarët e vet, keshtu që këtë vit është tepër e vështirë të parashikojmë. Jetojmë çdo ditë me shpresën që jetës do t’i kthehet sërish normaliteti dhe bashkë me të, edhe artit.

Cilat janë obligimet e tjera profesionale gjatë këtij viti kalendarik?

Të them të vërtëtën kam qenë me fat që gjatë kësaj periudhe, gjatë së cilës kemi mundur të bëjme diçka në pak shtete si Italia, Austria apo Gjermania, unë kam qenë nga të paktët artistë që kam mundur të këndojë. Për herë të parë pas pandemisë këndova në Santa Cecilia me maestro Clavio dhe maestro Antonio Pappano, pastaj hapja e Arenës së Veronës, dhe disa shfaqje në festivalin e Bolzanos, dhe tani pjesëmarrja në festivalin e Salzburgut. Më tej do vijojmë, nëse kjo gjendje e jashtëzakonshme do na lejojë, me disa koncerte me orkestrën e teatrit San Carlo të Napolit, Reggia Di Caserta dhe gjithashtu në operan e Mynihut me operan Makbeth, në Filarmoninë e Lukseburgut edhe në Koncertin e Vjenës për Krishtlindje. Gjithmonë në varësi të situatës me Covid, nëse do të mund të na lejojnë që të këndojmë.

Si ishte bashkepunimi me maestro Muttin? Sa të “lehtë” janë në marrëdhënie pune dirigjentët e famshëm me të cilët keni punua si Abbado, Mehta, etj

Siç e thashe është hera e tretë që vij në Festivalin e Salzburgut me Maestro Ricardo Mutti. Hera e parë ka qenë me Requiemin e Verdit, hera e dytë me Requiemin e Berlioz dhe tani me Simfoninë numër 9. Gjithashtu une kam kënduar shpesh me të në Chicago Symphony, në Filarmoninë e Vjenës, në Muzik Ferrain në Vjenë dhe gjithashtu në Mynih….

Të punosh me një dirigjent të tillë është vërtetë kënaqësi, por edhe përgjegjësi, dhe i vetmi shqetësim i çdo artisti dhe jo vetëm i imi, është që të mos t’i zhgënjesh, për shkak të nivelit të lartë të orkestrës dhe këtij dirigjenti.

E kam kenduar për herë të parë Simfoninë numër 9 me maestro Zubin Metta dhe pastaj e kam kënduar edhe disa herë të tjera me dirigjentë të tjerë. Përgjegjësia kur këndon më njerëz të tillë është e madhe, por gjithmonë kam mbetur me idenë që nga këta njerëz mund të mësosh gjithmonë shumë dhe ndjehem me fat të kem kënduar me ta.

Zoti Pirgu, ju shquheni për një sjellje të natyrshme dhe disi shpërfillëse ndaj emrit dhe famës së merituar ndërkombëtare që keni arritur gjatë karrierës tuaj, ende të shkurtër. Si arrin të jetë kaq spontan, një artist që e sheh emrin e tij në faqet e para të shtypit të specializuar operistik të të gjithë botës?

Nuk do e quaja shpërfillëse, përkundrazi unë i jam mirënjohës publikut në mbarë botën, pasi është publiku ai që e ngre artistin dhe i jep vlerësimin e merituar. Përsa i përket nartyshmerisë, unë jam ai Saimir që kam qenë, mundohem të ruaj brenda meje vlerat e njeriut të thjeshtë, edhe pse siç e thatë edhe ju, fama bën punën e saj. Por për mua artisti mbi të gjitha është njeriu brenda vetes, artisti është koka, ndërsa fama është kapelja, nëse do të shprehesha në mënyrë figurative.

Ju nuk e keni fshehur asnjëherë se vendlindja vazhdon të ushtrojë tërheqje dhe të nxisë vëmendjen tuaj. Si i keni raportet me Shqipërinë?

Mund të them raportet me Shqipërinë i kam të shkëlqyera. Më ndjekin rregullisht publiku vendas dhe ai nëpër botë. Pas dy dekadave jashtë Shqipërise, shqiptarët qe jetojne ne ato vende ku une kendoj, kane mundesine te vijne e te me ndjekin ne salle. Nuk ka kenaqesi me te madhe sesa te kesh ne salle spektatore shqiptare, qofshin ata nga Shqiperia, Kosova, Maqedonia, apo gjetke.

E them me krenari se emri “Albanian tenor`” më ka ndihmuar shumë për t’u identifikuar e për t’u mbajtur mend nga audienca, që nuk mban mend emrin apo nuk di shume për prejardhjen time.

Sado shabllone që të duket, ka gjithnjë vlerë të dimë opinionin tuaj mbi gjendjen e sotme të artit operistik shqiptar. Sa i informuar jeni në këtë aspect dhe cili është mendimi juaj për situaten ku ndodhen kolegët e tuaj shqiptarë?

Është një temë tepër e gjatë për t’a shpjeguar në një intervistë. Ajo ç’ka unë do të thoja është se situata në Shqipëri pas viteve të trazicionit dhe gjatë këtyre viiteve, ka qenë gjithmonë pothuajse e njëjtë, është bërë ç’ka qenë e mundur me mundësitë që kemi dhe me ato pak liri që jeta shoqërore në Shqipëri të mundëson për artin operistik. Jam shumë kurioz për rihapjen e teatrit të operas dhe baletit që është restauruar pothuajse i tëri. Ishte menduar të rihapej këtë vit, por për shkak të pandemisë kjo nuk qe e mundur. Shpresoj që artistët që u ka munguar teatri këto dy-tre vjet, do të jenë tepër të kënaqur të rikthehen në teatër dhe mbase edhe të rindërtojnë atë që në këto 30 vjet tranzicion është lënë pas dore.

Artistëve shqiptarë në këto 30 vjet tranzicioni, u është dashur të mbijetojnë. Nuk më vjen aspak mirë që kjo gjendje vazhdon edhe në ditët e sotme, ata shpesh janë jo të vlerësuar sa duhet, jo të shpërblyer siç duhet, shume herë ndjehen të shpërfillur për shkak të asaj pak hapësire që ofron një teatër i vetëm në Shqipëri. E them edhe një herë se është një temë për të cilën mund të flas gjatë dhe do me duhej edhe nje intervistë tjetër për të folur në lidhje me atë se çfarë do të ishte mirë jo vetëm për artin operestik në Shqipëri, por për artin në përgjithësi.

Repertori juaj sa vjen e zgjerohet me role të reja. Cilat kanë qenë rolet më sfiduese deri më sot, dhe cili është një rol dëshironi ta interpretoni, po ende nuk keni mundur ta bëni? Më thatë për shembull që roli i tenorit në pjesën vokale të simfonisë së nëntë të Bethoven-it ishte shumë impenjues

E kam filluar karrierën time shumë herët duke kenduar Bel Canto dhe Mozart në pjesën e parë të jetës sime, dhe mendoj që kam mësuar shumë nga Bel Canto dhe sidomos nga Mozart duke interpretuar rolet me te veshtira të atij repertori, e në dekadën e dytë kur kam filluar të këndoj rolet Verdiane apo të verizmit, gjithashtu edhe repertorin francez, jam zgjeruar në një repertor si dramatik, ashtu edhe lirik, duke mbajtur gjithmone parasysh realizimin dhe perfeksionimin e një roli. Për mua është gjithmonë e rëndësishme të mos kufizohem në një repertor, këto vitet e fundit i jam afruar edhe repertorit të gjuhes gjermane, dhe besoj se në vitet në vijim do të kemi surpriza të tjera, por ajo që më ka dhënë një kënaqësi të veçantë këto dy vitet e fundit, ka qenë repertori francez dhe interpretimet në repertorin rus, me Jolanton e Tchajkovskit edhe Eugene Onegyn, që ishte edhe shfaqja e fundit që unë interpretova në Romë, përpara se të mbyllej gjithcka për shkak të Covid 19.

As for Symphony number 9, the interpretation of the page that the tenor sings is one of the most delicate and difficult, from the symphonic repertoire, and it takes a lot of technical and vocal certainty to face the singing of those moments that symphony number 9 has. It is not easy for the soprano, the baritone or the tenor to sing, even those few minutes because he is always open and always in direct observation of the orchestra, the conductor and the audience. So it is very, very difficult to keep calm and sing properly./ Java News